استودیو نیو, مقاله
خلاقیت در طوفان: والت دیزنی در دوران جنگ جهانی دوم
29
آگوست
آگوست
تاریخ هنر بارها نشان داده است که خلاقیت، درست در میانه‌ی بحران‌هاست که خود را آشکار می‌کند. استودیو Niv نیز بر همین باور است: آثار ماندگار گاه از دل دشواری‌ها زاده می‌شوند.
نمونه‌های روشن آن در کارنامه‌ی ما، بعد از بازی «کوهنورد»، شخصیتهایی چون «فاویان فنری» و بالاخص «محیطبانِ محیطبانان» است که در بحبوحه کرونا و خارج از برنامه متولد شد. در کوهنورد اثری که نه‌تنها مرزهای کمیک و بازی ایران را جابه‌جا و تثبیت کرد، بلکه نشان داد یک بازی خوب می تواند همچون آثار کلاسیک دیزنی، به سبک دوبعدی ساخته شود و استعداد ایرانی می‌تواند با آن در مقیاس جهانی بدرخشد.
این رویکرد – ایستادن در برابر تلاطم‌ها و ساختن آثاری تأثیرگذار و ماندگار – بی‌گمان می تواند برای علاقمندان این حوزه به ویژه تولیدکنندگان داخلی الهام‌بخش باشد.
اما این مسیر غریب نیست.
در میانه‌ی جنگ جهانی دوم، کمپانی والت دیزنی نیز با طوفان حوادثی مشابه روبه‌رو شد. بسیاری از نیروهایش به جبهه رفتند، بازارهای جهانی بسته شدند، و فشارهای مالی نفس استودیو را تنگ کرد. با این حال، درست در همان شرایط، دیزنی دست به خلق آثاری زد که امروز کلاسیک‌های جاودانه به شمار می‌آیند.
پینوکیو (1940)
با بودجه‌ای نزدیک به ۲.۳ میلیون دلار ساخته شد و هرچند به دلیل جنگ، فروش اولیه در گیشه هزینه‌ها را جبران نکرد، اما از نظر هنری شاهکار بود. نوآوری‌های فنی مانند استفاده‌ی پیشرفته از دوربین مولتی‌پلین و طراحی واقع‌گرایانه‌ی آب، استانداردی نو در انیمیشن بنا گذاشت.
🏆 «پینوکیو» دو جایزه‌ی اسکار دریافت کرد: یکی برای بهترین ترانه (When You Wish Upon a Star) و دیگری برای بهترین موسیقی متن. این نخستین انیمیشن تاریخ بود که چنین افتخاری کسب کرد.
فانتازیا (1940)
یک پروژه‌ی جاه‌طلبانه با بودجه‌ی ۲.۲۸ میلیون دلار که موسیقی کلاسیک را با انیمیشن‌های انتزاعی تلفیق کرد. سیستم صدای نوآورانه‌ی Fantasound در آن معرفی شد، سال‌ها پیش از دالبی. هرچند به دلیل جنگ و توزیع محدود شکست مالی خورد، اما بعدها به یک اثر کالت بدل شد.
🏆 «فانتازیا» دو جایزه‌ی افتخاری اسکار دریافت کرد: یکی برای نوآوری در استفاده از موسیقی و دیگری برای پیشرفت‌های فنی در ضبط صدا.
دامبو (1941)
با تنها ۹۵۰ هزار دلار بودجه ساخته شد و به فروش ۱.۶ میلیون دلار رسید؛ موفقیتی که استودیو را از خطر ورشکستگی نجات داد. روایت ساده اما احساسی آن به دل‌ها نشست و سکانس پرواز دامبو به یکی از نمادهای سینما بدل شد.
🏆 «دامبو» برنده‌ی اسکار بهترین موسیقی متن شد و نامزدی بهترین ترانه (Baby Mine) را نیز دریافت کرد.
بامبی (1942)
پروژه‌ای طولانی با بودجه‌ی ۸۵۸ هزار دلار که در میانه جنگ تکمیل شد. فروش اولیه تنها ۱.۶ میلیون دلار بود، اما طراحی هنری خیره‌کننده و مطالعه‌ی واقعی از حرکات حیوانات، «بامبی» را به یکی از الهام‌بخش‌ترین آثار تاریخ انیمیشن تبدیل کرد.
🏆 «بامبی» سه نامزدی اسکار داشت (بهترین صدا، بهترین ترانه، بهترین موسیقی متن)، اما جایزه‌ای کسب نکرد. ارزش آن بیشتر در میراث هنری‌اش است.
دیگر آثار دوران جنگ
Saludos Amigos (1942)
یک فیلم چندبخشی با بودجه‌ای حدود ۷۰۰ هزار دلار، ساخته‌شده به سفارش دولت آمریکا برای دیپلماسی فرهنگی در آمریکای لاتین. شخصیت دانلد داک در این فیلم حضوری پررنگ داشت.
🏆 نامزد سه جایزه‌ی اسکار شد (موسیقی، ترانه و صدا)، هرچند جایزه‌ای نبرد.
Victory Through Air Power (1943)
یک انیمیشن غیرمعمول با محتوای استراتژیک جنگی. اثرگذاری آن به حدی بود که چرچیل و روزولت پس از تماشایش، به اهمیت نیروی هوایی در استراتژی جنگی توجه بیشتری نشان دادند.
🏆 هرچند جایزه‌ای نگرفت، اما اهمیت تاریخی و سیاسی آن فراتر از جوایز بود.
The Three Caballeros (1944)
ادامه‌ای بر «Saludos Amigos» با ترکیب زنده و انیمیشن. بودجه‌اش حدود ۷۰۰ هزار دلار بود. فیلم از نظر نوآوری فنی – به‌ویژه در ترکیب بازیگران واقعی و شخصیت‌های کارتونی – یک تجربه‌ی جلوتر از زمان خود بود.
🏆 نامزد دو جایزه‌ی اسکار شد (موسیقی و صدا).
Der Fuehrer’s Face (1943, Short)
یک انیمیشن کوتاه طنزآمیز ضد نازی با بازی دانلد داک. این فیلم تأثیر فرهنگی بزرگی داشت و از محبوب‌ترین آثار جنگی دیزنی است.
🏆 برنده‌ی اسکار بهترین انیمیشن کوتاه شد و تا امروز نمونه‌ای درخشان از استفاده از طنز در جنگ تبلیغاتی محسوب می‌شود.
از بحران تا شکوفائی – ادامه‌ی یک سنت جهانی
وقتی امروز به دیزنی نگاه می‌کنیم، آنچه او را از دیگر استودیوهای زمانه‌اش جدا کرد، نه فقط تکنیک و بودجه، بلکه اصرار بر خلاقیت در دل بحران بود. همین اصل زندگی است که ناخواسته در هدایت Niv Studio ایفای نقش کرد. ما باور داریم همان‌طور که دیزنی توانست از دل جنگ جهانی دوم، آثاری بیافریند که جهان را تغییر دهند، یک استودیو ایرانی هر چند بی خبر از این تقدیر می‌تواند در میانه‌ی تلاطم‌های اجتماعی و اقتصادی امروز، مسیر مشابهی را طی کند. ما توانستیم پس شما هم می توانید.
کوهنورد و دیگر IPهای نیو نشان داده‌اند که ما صرفاً تولیدکننده‌ی سرگرمی نیستیم؛ ما حاملان فرهنگی هستیم که می‌تواند ایران را در حوزه‌ی فرهنگ و داستان‌پردازی، رویکردهای نوین به تجارت و اقتصاد به جهان معرفی کند. این همان سنتی است که دیزنی آغاز کرد، و امروز در نیو بدست تقدیر جریان یافت: خلق جهانی از شخصیت‌ها و داستان‌ها که فراتر از مرزها و بحران‌ها زندگی می‌کنند.
پایان بندی:
درس تاریخ این است: بحران دشمن خلاقیت نیست، بلکه بستر زایش آن است. از دیزنی در جنگ جهانی دوم تا نیو در روزگار پرچالش ایران، یک خط مشترک دیده می‌شود – ایستادگی، نوآوری و ایمان به ماندگاری داستان.
کانون سرگرمی های نیو
